Żyjemy w globalnej wiosce. Telewizja, internet, różne komunikatory sprawiają, że świat wydaje się być na wyciągnięcie ręki. Duża ilość znajomych na portalach społecznościowych tworzy iluzję rozbudowanej sieć relacji społecznych. Sprawa jednak nie jest tak prosta, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. Budowanie relacji jest bowiem procesem nabywania umiejętności i trwa od najmłodszych lat. To, co dzieje się w rodzinie, jak wyglądają stosunki pomiędzy poszczególnymi jej członkami, modeluje styl budowania relacji z ludźmi spoza rodziny.
David W. Johnson wyróżnił cztery zakresy umiejętności, które są niezbędne do nawiązywania i podtrzymywania zadowalających relacji z innymi:
-
wzajemne poznanie i zaufanie;
-
dokładne i jednoznaczne wzajemne zrozumienie;
-
wzajemna pomoc;
-
konstruktywne radzenie sobie z problemami i konfliktami.
Choć bardzo byśmy chcieli, nie da się budować tych umiejętności wirtualnie. Do tego potrzebny jest bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem.
Kiedy więc ostatnio spędziłeś dzień z rodziną, z przyjaciółmi, znajomymi?
Nie pół godziny, między zjedzonym naprędce obiadem, a wyjściem do drugiej pracy! Jeden cały dzień! A teraz będzie jeszcze trudniej!
Kiedy w ostatnim czasie zaopiekowałeś się samym sobą – zrobiłeś dla siebie coś miłego, spełniłeś któreś z marzeń, sprawiłeś sobie drobną przyjemność?
Czy wiesz, że dobra relacja z samym sobą pozwala podchodzić do innych ludzi z otwartością, bez lęku, buduje zaufanie i akceptację?
Kiedy sięgamy pamięcią do lat szkolnych czy do czasu studiów, zwykle jesteśmy w stanie wymienić wiele zajęć, zainteresowań, czynności, które nas absorbowały, które zajmowały nam czas, i których realizacja sprawiała nam przyjemność.
-
Wieczór, albo i cała noc z ciekawą książką.
-
Maraton filmowy.
-
Gra na instrumencie, może wspólne granie z zespołem.
-
Majsterkowanie, przerabianie samochodów czy motorów.
-
Chwila relaksu przed jakimś ważnym wydarzeniem, np. egzaminem - spacer po parku, wsłuchiwanie się w śpiew ptaków, delektowanie się słońcem, otaczającą przyrodą.
-
Robienie zdjęć, które pozwalały zatrzymać różne ważne chwile w życiu, a później dzielenie się nimi z osobami ważnymi.
Ile takich rzeczy umiesz wymienić dziś?
Na rzeczy dla nas ważne zawsze znajdujemy czas i sposoby, żeby je zrealizować. Jest taka mądra myśl: „Jeśli naprawdę chcesz coś zrobić, znajdziesz sposób. Jeśli nie, znajdziesz wymówkę” (J. Rohn).
Czy zatem jesteś dla siebie ważny?
Może warto w ramach eksperymentu podoświadczać bycia z samym sobą, bez „zagłuszaczy” typu komórka, czy telewizor?
Lepiej poznać siebie, dać sobie szansę na zrozumienie swoich potrzeb i polubienie tego, co właściwe tylko nam. Jeśli się tego nauczysz, łatwiej ci będzie spędzać czas z innymi ludźmi – wyjść do nich, zaproponować jakąś wspólną aktywność, przekonać ich, że warto z tobą pobyć, zrobić razem coś przyjemnego.
Nasza rodzina, nasi bliscy, nasi przyjaciele są pierwszym ogniwem wsparcia, z jakiego możemy skorzystać w razie potrzeby. Jeśli spędzamy ze sobą czas – poznajemy się wzajemnie, uczymy się czego nam potrzeba, jak zachowujemy się w różnych sytuacjach, kiedy wolimy pobyć sami, a kiedy wręcz przeciwnie. To podstawy zdrowego wsparcia społecznego. Osoby, które nas dobrze znają, szybko zauważą zmiany w naszym zachowaniu, niezależnie od tego, czym te zmiany są wywołane. Dzięki temu będą mogły szybko zareagować i zaoferować nam pomoc. Zaufanie zbudowanie w relacjach ułatwia również korzystanie z takiej pomocy. Sprawia, że nie pojawiają się obawy, że taka pomoc będzie miała drugie dno, czy że ktoś nas po prostu wyśmieje.
Ale żeby to było możliwe, żeby zbudować taki poziom zaufania, musimy być razem, dbać o planowanie czasu wspólnego. Niekoniecznie chodzi o to, żeby wpisywać w kalendarzu, że 5. maja pomiędzy 17 a 18 będę rozmawiać z dzieckiem o szkole, a bardziej o to, żeby nie zapełniać tego kalendarza do ostatniej minuty do takiego stopnia, że na spontaniczne bycie z najbliższymi nie będzie już w ogóle miejsca i siły.
Bycie z drugim człowiekiem to także słuchanie siebie nawzajem. Oczywiście każdy z nas ma swoją indywidualną przestrzeń, ale czasem dobrze wpuścić inne osoby do naszego świata, opowiedzieć, co się nam w danym dniu przytrafiło. Może spotkałeś kogoś z przeszłości, może z kimś wymieniłeś kilka miłych zdań. A może rozmowa ze współpracownikami wywołała w tobie większe, niekoniecznie przyjemne, emocje, którymi potrzebujesz się podzielić.
Słuchanie jest kolejną umiejętnością, której możemy się nauczyć. Warto pamiętać, że wiele zachowań, które dla nas są oczywiste i właściwe, może blokować chęć rozmowy, np. dostarczanie logicznych argumentów, pocieszanie, wypytywanie, moralizowanie itd. Choć prowadzenie rozmów wydaje się być czymś naturalnym, warto pogłębić swoją wiedzę w zakresie komunikacji interpersonalnej, znaczenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz ich wpływu na porozumiewanie.
Budowaniu relacji sprzyjają również wspólne rytuały. Najprostszym z możliwych jest wspólne jedzenie posiłków. Warto je również razem przygotować, ale jeśli to się nie uda, to chociaż razem usiąść do stołu i zjeść. Obiad, czy kolację w tygodniu, a w weekend śniadanie – to doskonała przestrzeń na bycie razem, jeśli nie jesteśmy w stanie więcej wspólnego czasu wygospodarować.
Czasem warto wyłączyć telewizor, który niejednokrotnie towarzyszy nam wieczorami i monopolizuje naszą uwagę. Oczywiście to prawda, że pozwala też wyłączyć myśli i odetchnąć na chwilę, ale jeszcze lepszy efekt może nam dać np. wspólna zabawa przy grach planszowych. Obecnie rynek oferuje taką gamę możliwości, że i starsi i młodsi znajdą coś interesującego dla siebie.
Wspólne spędzanie czasu na co dzień będzie procentować. Coraz częściej słyszy się o tym, że urlop jest dla wielu rodzin najtrudniejszym momentem roku – jesteśmy „zmuszeni” spędzić czas z ludźmi, których właściwie nie znamy, bo głównie mijamy się z nimi w przedpokoju, rzucając zdawkowo kilka słów. Nie zauważamy tego w codziennej rutynie, ale właśnie w czasie wolnym, kiedy nie pochłaniają nas różne obowiązki. Regularne „ćwiczenia z bycia razem” powinny pomóc w radzeniu sobie z tym problemem.
Ciupińska B., Doskonalenie relacji międzyludzkich wyzwaniem społeczeństwa XXI wieku, [w:] Przedsiębiorczość-edukacja, Tom 1 Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania cywilizacyjne, Kraków 2005, str. 153-157.
Artykuł: „Dbać o relacje. Jak budować głębokie więzi międzyludzkie? Czy internet w tym pomaga?” ukazał się w „Przeglądzie Pożarniczym” nr 11/2019 str. 46.
Autorem artykułu jest:
